Batavialand druk met conservering IJsselkogge

14-1-19. Op de werf van Batavialand is men begonnen met werkzaamheden voor conservering van het wrak van de IJsselkogge. Een karwei dat ongeveer zes jaar gaat duren.

Het 20 meter lange handelsschip werd begin 2016 uit de IJssel bij Kampen gehaald. Daarna werd de kogge naar Batavialand in Lelystad gevaren. De lichting werd mogelijk gemaakt door een nauwe samenwerking van Rijkswaterstaat, de gemeente Kampen, ADC ArcheoProjecten, Batavialand en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Na de berging van de IJsselkogge zijn het scheepswrak en de bijbehorende losse onderdelen schoongemaakt, gedocumenteerd en onderzocht op houtkwaliteit. Op deze wijze is de juiste conserveringsmethode bepaald. Op 17 oktober 2017ondertekenden Programmadirecteur Ruimte voor de Rivier van Rijkswaterstaat Martin Hoenderkamp en directeur Susan Lammers van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed het conserveringsbesluit. Begin 2018 werd het dak van het conserveringsstation onherstelbaar beschadigd door een zware westerstorm. In afwachting van vervanging werden de werkzaamheden aangepast en uitgesteld. Met een nieuw dak en een aantal noodzakelijke aanpassingen aan het conserveringsstation kan de conservering van de IJsselkogge beginnen. 

Conserveringsproces
Houten schepen en voorwerpen die eeuwenlang in de bodem liggen zijn verzadigd met water. Opgegraven hout dat niet wordt natgehouden of geconserveerd, zal door uitdroging gaan krimpen, scheuren en vervormen. Belangrijk is dat het hout nat blijft, tot de conserveringsbehandeling begint. De conservering van de IJsselkogge gebeurt door impregnatie met polyethyleenglycol (PEG). Dit is een wasachtige substantie, die de plaats van het water in de houtcellen overneemt. Hierdoor blijft het hout gezwollen en wordt vormverlies tegen gegaan.

Onderzoek heeft uitgewezen dat het hout van de IJsselkogge een harde kern en een zacht oppervlak heeft. Hierdoor is het geschikt om handmatig te worden besproeid met een PEG-oplossing. Daarna wordt het hout langzaam gedroogd en wordt de hoge luchtvochtigheid, in de ruimte waar de kogge staat, geleidelijk teruggebracht tot ‘normale’ waarden zodat de kogge kan worden geëxposeerd. 

Hoe lang duurt het proces?
Het conserveringsproces duurt ongeveer zes jaar. De eerste drie jaar wordt gesproeid met verschillende concentraties PEG en aansluitend wordt de IJsselkogge gecontroleerd gedroogd. Er wordt voortdurend gemonitord of het proces goed verloopt en of er aanpassingen nodig zijn.

Over Batavialand
In Batavialand ga je op reis door 7.000 jaar Nederlandse geschiedenis. Met water als bittere vijand én als bron van voorspoed. Batavialand heeft een buiten- en binnenlocatie. Op de werf beleef je in de buitenlucht een 17de -eeuws avontuur over oude schepen en ambachten. Zie hoe schepen op authentieke wijze worden gemaakt en ga aan boord van de reconstructie van het VOC-schip de Batavia. Binnen in het museum kun je naast de Flevowand een echt scheepswrak uit de 17de eeuw zien.